برچسب: درمان اختلال شخصیت مرزی

اختلال شخصیت مسئله‌ای پیچیده و چندجانبه است. الگوهایی آسیب‌زا که رفتار، شیوۀ تفکر، روابط و عملکرد فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این الگوها به حدی فراگیر و ماندگارند که باعث می‌شوند دیگران گمان‌کنند فردِ درگیر، این رفتارها را کاملا آگاهانه و خودخواسته و اختیاری اتخاذ کرده است. اختلال شخصیت مساله‌ای طول عمری است و در گذر زمان فردِ درگیر، جنبه‌های گوناگون زندگی خود را به طور نسبی با این الگوها سازگار می‌کند و به همین دلیل بر خلاف دیگر اختلالات روانشناختی در روند روزمرۀ زندگی خود با مشکل حادی مواجه نمی‌شود. همین امر موجب می‌شود عموم مردم به آنان به چشم افرادِ تحت رنج نگاه نکرده و آن‌ها را سرزنش یا مواخذه کنند. از همین رو است که شناخت دنیای درونی و رنج‌های این افراد به ما کمک می‌کند با نگاه همدلانه‌تری به آنها بنگریم و بتوانیم به شیوه موثر و کارآمدی با آن‌ها برخورد داشته باشیم.

«ترن هوایی» استعاره‌ای دقیق برای توصیف زندگی افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی است، زیرا ارتباط با این افراد می‌تواند درست به اندازه سوار شدن بر یک ترن هوایی هیجان‌انگیز و جذاب و درعین‌حال به همان اندازه دلهره‌آور و ناایمن باشد. اختلال شخصیت مرزی به اختلال شخصیت ناپایدار مشهور است. این اختلال از جمله اختلالات شایع روانشناختی است، که بین ۱ تا ۵ درصد از افراد جامعه را درگیر خود می‌کند. افراد مرزی معمولا از دید اطرافیان خود احساساتی و زود رنج تلقی می‌شوند، خودپنداره و اعتماد به نفس پایینی دارند و تصمیم‌گیری‌های ناگهانی و بدون تفکر را می‌توان در ابعاد مختلف زندگی آنان مشاهده کرد. وارد شدن به رابطه با فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی می‌تواند در ابتدا بسیار هیجان‌انگیز و جذاب به نظر برسد و طرف مقابلِ خود را تا کاخی در بالای ابرها همراهی کند. افراد مبتلا به این اختلال در ابتدای روابط عاطفی خود عموما بسیار پر شور و احساس هستند، تا حدی که ممکن است طرف مقابل از این که تا این اندازه مورد توجه قرار می‌گیرد، شگفت زده شود. آن‌ها غالبا روابط جنسی پرهیجانی برقرار می‌کنند. این در حالی است که همه چیز به این شکل ادامه پیدا نمی‌کند.

عدم پایداری روابط یکی از بزرگترین چالش‌ها در اختلال شخصیت مرزی است. این امر را می‌توان برگرفته از چگونگی رابطۀ اولیه فرد با والدین خود دانست. لذا با توجه به اهمیت این مساله، قصد داریم به نقش رابطه والد- فرزندی در شکل‌گیری الگوهای دخیل در این اختلال بپردازیم. رابطه اولیه مادر و کودک بستری است که در آن «خود» و «دیگری» پیوند می‌خورند، دنیا تفسیر می‌شود و تعریفی از دنیای بیرونی و دیگران به کودک ارائه می‌شود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی معمولا در کودکی در معرض تجربه‌های اضطراب‌زا و آسیب‌زننده همچون طرد شدن و مورد حمایت نبودن، مشکلات خانوادگی، والدین معتاد، سوء استفاده عاطفی، فیزیکی و جنسی و یا فقدان یکی از والدین قرار گرفته‌اند و به تبع آن یاد گرفتند که چگونه با رفتارها یا افکار خاصی با آن تجربیات دردناک کنار بیایند.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی به دلیل رنج عمیقی که از مشکلات میان‌فردی خود و بی‌ثباتی و تزلزل احساسات‌شان می‌برند، از انگیزه بالایی برای شرکت در دوره‌های روان‌درمانی برخوردارند. این افراد به دلیل آسیب‌های عمیقی که در طول رشد دیده‌اند، در مواجهه با عوامل اضطراب‌زایی که باعث آشفتگی هیجانی آن‌ها می‌شود، الگوهای رفتاری پرخطر و یا تکانشی از خود نشان می‌دهند. برخی رویکردهای روان‌درمانی همچون رفتار درمانی دیالکتیک ممکن است تمرکز خود را بر شناسایی این عوامل اضطراب‌زا گذاشته و فرد را به سمت کنترل نشانه‌ها و پیامدهای این عوامل هدایت کند. اما برخی دیگر از رویکردها با نگاه تحلیلی و عمیق‌تری به بررسی آسیب ها می‌پردازند و معتقدند برای درمان نشانه‌های بیماری لازم است بینش فرد درمورد پویش‌های درون‌روانی، بین‌فردی و ریشه مشکلاتشان افزایش یابد و در فرآیند ارتباط درمانی با درمانگر (به عنوان یک دیگری نسبتا سالم و ایمن)، مراجع میتواند ظرفیت‌هایی که طی دوران اولیه زندگی در او آسیب دیده‌اند را بازسازی کند.

می‌خواهم برای چند دقیقه هم که شده جهان را از چشمان من ببینید. من دختری ۲۴ ساله‌ام که مبتلا به اختلال شخصیت مرزی هستم. دنیای من از درون یک دنیای تو خالی است. وقتی می‌گویم «تو خالی» می‌خواهم برایتان از احساس پوچی عمیق که درون خود احساس می‌کنم بگویم.
من همان کسی هستم که تا به امروز تجربه‌های دردناکی را در ارتباط با آدم‌ها پشت سر گذاشته‌ام. مهم‌ترین این آدم‌ها پدری بود که در دوران کودکی‌ام بارها مرا آزار داده بود. پدری که اعتیاد داشت و هر زمانی که دنیا بر وفق مرادش نبود جسم من وسیله‌ای برای خالی کردن خشم‌اش می‌شد.